Croissant en Guillotine

Er was een prinses die ging trouwen met een koning. Het was een gearrangeerd huwelijk, daarom kon ze wat eisen. Één van haar voorwaarden was dat haar hofbakker meeverhuisde. Die prinses was Weense Marie Antoinette (1755 – 1793), haar echtgenoot Lodewijk XVI (1754 – 1793) van Frankrijk. Geen malle partij, zou je zeggen.

14 juli, ‘Le quatorze’

Alleen was het in die tijd nogal onrustig in de Franse hoofdstad. Op 14 juli 1789 werd de Bastille bestormd door de bevolking die alle heftige sociale tegenstellingen en de jaren durende dikke economische crises meer dan zat was. Marie en Lodewijk verruilden onvrijwillig het tijdelijke met het eeuwige onder de valbijl.

Nou, dan toch cake!

Dat Marie patisserie hoog in haar vaandel voerde, blijkt wel uit haar, niet heel handige, uitspraak: ‘S’ils n’ont pas de pain qu'ils mangent de la brioche!’, toen het hongerende volk, nog voor die bewuste 14e juli, om brood kermde. (Later refereerden de studenten in Berkely (USA) in de roerige jaren 60 van de 20e eeuw met hun ‘We don’t want just more cake, we want the whole bloody bakery’ hieraan. Maar dit terzijde.)

Weense bakkers

Hoe het nu met de croissants zat? Wel, Marie’s bakker bakte die natuurlijk als de beste omdat hij dat van zijn vader had geleerd die het enz… Uiteindelijk kwam het door de Ottomanen, de Turken. In 1683 probeerden zij ’s nachts Wenen te veroveren. Dit werd opgemerkt door de bakkers, die immers altijd vroeg wakker zijn. De inval werd teruggedrongen, het leger sloeg op de vlucht en als herinnering bakten de bakkers een overwinningsbroodje in de vorm van de halve maan van de Turkse vlag.

150 culinaire weetjes

Het bladerdeegse broodje overleefde de Franse Revolutie en werd vanaf de jaren 50 van de 20e eeuw door Nederlandse toeristen ontdekt. De rest is geschiedenis.

Dit verhaal schreef ik (als copywriter, dus ik sta niet in het colofon) ingekort, samen met nog 149 andere culinaire wetenswaardigheden, in 1995 voor een boek dat t.g.v. het 150-jarig bestaan van de firma Koopmans, onze nationale pannekoek-, stokbrood-, pizza- en croissantenmeelbakker, werd gepubliceerd.

Nu eerst genoeg geschiedenismomentjes, ff n broodje.