zondag 18 november 2018

No Bikes / Koffie is een vrucht



Koffie is een vrucht

De bonen, ja.

Zoals erwten er voor de snert zijn
en andere peulvruchten voor stamppot dreuge bonen
en bb-met-r en chili non dan wel con.

En die van de koffiestruik, die bonen.
In tegenstelling tot bladeren van de theestruik.

Ooit theeproeverij van heer Thiele mogen aanschouwen.

Hij de dirigent
alle darjeeling, ceylon en -tig andere theeën
de instrumenten; één groot crescendo.
Theeproever ben je niet in drie weken
maanden jaren. Daar doe je decennia over.

Daarover en over meer
op die kille novemberavond
aan de keukentafel.

Na het eten koffie
en een enkel Schots digestief van Isle of Skye
met een geschiedenis sinds 1745
(nee, geen whisky).

©Jos Rietveld

zondag 11 november 2018

Pannenkoeken is een werkwoord

Een van mijn collega’s neemt in elk geval het woord regelmatig in de mond. Of hij ze eet weet ik niet. Hij is van Nederlandse komaf, dus ongetwijfeld bekend met het fenomeen dat gelukkig ondertussen tot de Culinaire Traditionele Modernen behoort. Pannenkoeken.

Wat mijn collega bedoelt met pannenkoeken? Gewoon, als hij een woord wil gebruiken dat misschien niet zo heel keurig is, gebruikt hij ‘pannenkoeken’ als werkwoord. Hij zou, als iemand verzucht dat pannenkoeken bakken ‘zóóóóóo veel moeite is’  kunnen zeggen: ‘Nou niet zo pannenkoeken; ze zijn klaar voor je je omdraait’.

Zelf eet ik graag pannenkoeken. Ze zijn super-lekker, snel klaar, niet ongezond en budgettair-vriendelijk. Varianten met zoet: (maple)stroop, (poeder)suiker, appel, banaan, kiwi, aardbei, ijs, slagroom of hartig: (geiten)kaas, spek, ansjovis, zalm, chorizo, pesto, mierikswortel, prei, rook- of droge worst? Ik proef ze, een beslag met thee of koffie (blini’s), een scheutje drank (crêpes) of een deel rijstmeel, ik probeer het.

En vaak keer ik terug bij het basisrecept, gebakken in eenvoudige zonnebloemolie.

Voor vier gemiddelde eters:

250 gram boekweitmeel
250 gram patentbloem
6 dl melk
4 eieren
snufje zout

Meestal gaat het zo: thuiskomen, ingrediënten en gereedschap op het aanrecht klaarleggen, werktas legen, theewater koken, schort aan, beslag* maken, rustig thee drinken en met uitgerust beslag pannenkoeken bakken. Het meel koop ik overigens bij Polski Smak, de Poolse delicatessenwinkel.

Als de disgenoten zijn verzameld, een goede koekenpan (géén met beschadigde anti-aanbaklaag) op het fornuis verwarmen, olie verhitten, flinke lepel beslag en in een klein kwartiertje smikkelt iedereen met vulling of versiering naar eigen smaak. Niks geen gepannenkoek.



*Bij het meel in de beslagkom voorzichtig al roerend de melk gieten.

Hierdoor de eieren kloppen.

Snufje zout toevoegen.

Afgedekt met een theedoek, het beslag een (ruim) halfuurtje laten rusten.

zondag 14 oktober 2018

La Cantina: io sogno


Misschien is het een soort van liefde op het eerste gezicht.

Misschien valt het onder de categorie geuren waarbij je je meteen super-senang voelt.

Feit is dat de onweerstaanbare, volle, sensuele, zwaarvolle truffelgeur me bij de eerste stap in het restaurant bedwelmt en maar één verlangen wakker maakt: proeven!

Om de vervulling van dit verlangen uit te stellen eerst antipasti misto; sprookjesachtig lekker met de begeleidende balsamico en olijfolie. Als dit een voorspel is voor wat komt, is het veelbelovend.


Van de dagspecialiteitenkaart kiest mijn man dorade met citroenroom, waar alleen overtreffende trappen van waardering voor gelden.
Mijn tagliolini met room-truffelsaus is eerder een donsdeken van geschaafde truffel op een vogelnestbedje van dunne lintpasta vergezeld door een aanzienlijk bergje verse parmezaansnippers.

‘Io sogno’ danst door mijn hoofd: we zweven hier midden op een goudomrand roze wolkje ergens in de buurt van de zevende hemel. Een geweldige Pinot Grigio en een  Montepulciano d’Abruzzo van eenzame hoogte maken het feestje compleet.

Met de gasten aan het buurtafeltje zijn we ondertussen vrienden voor het leven en klinken we bescheiden met een huis-limoncello; eigen aanvoer dus niet industriezoet.

Bijna terug op aarde realiseren we dat de meeste gasten ondertussen vertrekken. Geen reden voor de zeer voorkomende, gastheer (ober klinkt veel te eenvoudig voor hoe deze heer ons verzorgt), na onze herkenning van Totò, op een van de foto’s op de wand, enthousiast uit te wijden over zijn herinneringen aan de grote acteur en toneel- en scenarioschrijver.
Voor zijn collega uit de keuken ook geen enkele reden voor ons een ongeëvenaard goddelijke Zabaione te kloppen.

Ristorante La Cantina is een plekje ergens tussen de sterren waar uitbater Pireci, de keukenbrigade en gastheren weten hoe het moet en dit, duidelijk met veel plezier, gewoon doen.
Van mij krijgen ze een Melkweg vol sterren.



dinsdag 2 oktober 2018

En wéér verrast HBNN

In 2018 verrast HorecaBeurs Noord-Nederland opnieuw!

De supervoorkomende barkeeper van Maxxium Nederland B.V. verleidt me meteen bij binnenkomst met een proeverijtje van Rémy Ginger en Licor Balón 43. De eerste mijn keuze, de tweede zijn suggestie; omdat voor mij 43 in de categorie ‘zoet’ valt. Mijn Rémy Martin VSOP met Thomas Henry Ginger Ale, gember, limoen en sinaasappelzester smaakt onvergelijkbaar. Zijn Licor 43, Thomas Henry Soda Water met citroensap, sinaasappel en citroen doet mij acuut mijn mening herzien.

Bedoeling is horecabedrijven de cocktailangst te ontnemen: het vraagt echt weinig tijd en idemdito moeite een fantastische cocktail te monteren. ‘Zeker met een barkeeper als u met wie het ondertussen plezierig praten is over de ingrediënten’, complimenteer ik hem oprecht.

Even verder houdt pionier Dennis mij staande. Salmari? zonder kunstmatige toevoegingen. Geen dropshotje, een pure salmiaklikeur uit Finland. De heer die aanschuift is het met mij eens: de pure
salmiaksmaak blijft aangenaam lang hangen en de drank is niet stroperig of scherp. Een topper!

Ik blijf lang staan bij de CuliTouch
van innovatieve software- ontwikkelaar Onwijs. Een tafel met ingebouwde keuzes: van menukaart tot tafelkleeddessin en, mocht het gezelschap om conversatiestof verlegen zijn, een speelse vragenlijst over uiteenopende interesses. Voor de (grote) kids een tekenprogramma met diverse kleurplaten; inclusief een mengprogramma voor de vingerverf.


Dan een bekende: Vishandel Smit. Dit jaar geen oesterpresentatie maar bouillabaisse die me in Marseille doet wanen. Die goddelijke soep, vertelt mevrouw trots, is alleen verkrijgbaar zo lang de voorraad strekt. De samenstelling en verhouding van vissoorten is haar geheim. En soms is op gewoon op. Prima, zo is meteen duidelijk dat de kwaliteit constant is en er alleen het beste wordt gebruikt.

Omdat ik een eetafspraak heb waar me een Georgische stoofvleesspecialiteit zal worden voorgeschoteld, kom ik niet meer aan een speciaalbier toe. Mijn gastheer, even later, maakt het goed. Hij schenkt Szechuan Bänger, een Estse imperial stout met Szechuan peper, steranijs, gember en pu-ert thee. Die smaakt naar koffie en drop en is, zeker met de stoofschotel, allesbehalve een straf om met dit gure weer van te genieten. 

vrijdag 21 september 2018

DE EIERBAL in 21e eeuw

In 2005 lees ik in Adformatie een oproep voor een advertentiewedstrijd van landelijk dagblad De Telegraaf.

Tekst is geen probleem; ik ben copywriter en schrijf graag over eten én over Groningen. Voor de vormgeving zoek ik Bruno Beukema op. Onze inzending over DE EIERBAL resulteert in een gedeelde tweede prijs. Niet gek voor een creatief gelegenheidsteam. Zeker niet in vergelijk met de andere winnaars, gerenommeerde Randstedelijke reclamebureaus.

Onze paginagrote advertentie rolt die zomer zelfs naar het prestigieuze reclamefestival in CANNES.

Ondertussen schrijf ik interviews en artikelen over de eierbal in krant, blog en tijdschrift. Ondertussen verschijnen er prachtige, aanstekelijke nummers van bijvoorbeeld Harbert Grezel en Olaf Vos over de Grunneger Aaierbale. 
En sinds maart 2017 staat, door toedoen van mijzelf en rest van GAGA (Genootschap Ambachtelijke Grunneger Aaierbale), samen met gepassioneerde verslaggever Jeroen Berkenbosch i.s.m. RTV Noord's Dossier Eierbal, de eierbal op de Nationale lijst van Immaterieel Cultureel Culinair Erfgoed.

Daarna lijkt, in toenemende belangstelling, de eierbal zijn draai te vinden en verder te rollen; bijvoorbeeld naar het eerste Eierbalfestival in Stad, georganiseerd door Dautsen Rosenboom en Saskia Jonker.
Hier proeven op zondag 9 september 2018 zo’n 1.000 bezoekers van de diverse aanwezige eierballen.

Eén van de eierballenbakkers die daar akte de présence geeft is Angela Prins met streekeierballen met eieren van Groninger Meeuwen (een kippenras). Haar boek over frituren, waarin de eierbal een prominente plaats zal innemen, verschijnt 24 september 2018.

Het water loopt me nu al n de mond!





maandag 20 augustus 2018

HEKSEN EN KINDEREN

Tijdens een opruimuurtje vind ik een kleine vertaling die ik ergens in de vorige eeuw maak.

Ik ga een jaar of wat achtereen met een vriendin naar Diever. Voor de leuk pak ik in die tijd telkens het betreffende stuk van Shakespeare dat speelt, open het boek op een willekeurige bladzijde, wijs blind ergens in de tekst en vertaal vervolgens een paar regels waar mijn vinger stopt.

Soms gaat dat zo lekker dat ik verder in het verzameld werk blader en zo ook bij Macbeth kom.


Macbeth, act one, scene one

(First witch)
When shall we three meet again 
In thunder, lighting, or in rain?

(Second witch)
When the hurlyburly’s done 
When the battle’s lost and won


Zien wij elkaar ooit weer bij nacht of dag 
Tijdens vet vuurwerk tussen neer- en donderslag 
Pas later, als alle gedoe ja is gedaan 
Pas later, na overwinning en alleen nog zegetocht te gaan ©jr  


Hoe ik, waarschijnlijk wel deze eeuw, in kennis kom met het werk van Philip Larkin (1922 - 1985) weet ik niet meer.
Het eerste couplet van ‘This be the verse’ is aantrekkelijk genoeg om de tanden in te zetten; ook gewoon voor de leuk. En omdat vertalen één op één niets aan is.

Philip Larkin, This Be The Verse (1971)
They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do. 
They fill you with the faults they had 
And add some extra, just for you.

Je kreeg het helemaal voor nop 
en ook nog van je eigen pa en moe 
Die malle trekjes die je hebt, pop 
daar voegden ze, speciaal voor jou, een dikke bonus op toe. ©jr


Duits is een ander verhaal, dat is werk. Dus tegen vergoeding. Uitzonderingen als Kästner daargelaten (januari 2017: ‘Kästner en wereldkoks vertaald’).