2017: Jaar van de Aaierbale

'Aaierbale heurt bie DNA van n Grunneger’, meent een van mijn collega-aanvragers. Wij, Groningers Herman Bröring, Peter Kars, Henk Scholte, Angelique Westerhof en auteur dezes, vonden dat de Ambachtelijke Grunneger Aaierbale de kwalificatie ‘Nationaal Erfgoed’ meer dan waard is.
Waarom? Omdat deze streekeigen specialiteit, (midnight-)snack, maaltijdcomponent en plezierige vegetarische peuzelmaagvuller al zo’n 70 jaar voor Groningers hail gewoon is. Aaierbale hoort vanzelfsprekend bij Groningen. Zoals Sangria en Paella bij Spanje en Bier en Bratwurst bij Duitsland.

Dat heel gewone dingen gewoon heel bijzonder zijn, begrijpt directeur Ineke Stroeken van Kenniscentrum Nationaal Erfgoed Nederland (KIEN) al ruim 30 jaar. Wat gewoon is, kan er over 5 of over10 jaar niet meer zijn. En als je het dan gaat missen, ben je te laat; daarom is zo’n erkenning belangrijk. En daar hoort een certificaat bij.
Onze aanvraag heeft gedurende een dik jaar de uiterst kritische beoordeling van meerdere lagen deskundigen doorstaan en zo kon een delegatie van ons 30 maart 2017 het officiële certificaat ondertekenen.

De eierbal is een blijvertje: behalve de klassieke zijn er de laatste tijd nogal wat creatieve, stuk voor stuk lekkere, varianten bijgekomen zoals

de kwartel-, de garnalen- en de pittige Feierbal.
Studenten van Noorderpoortcollege in Winschoten waren een paar weken terug enthousiast over de workshop eierballen maken die collega-aanvrager en Aaierballenmoaker Peter Kars gaf. Later dit jaar organiseren ze voor eigen studenten een Eierballenwedstrijd.
Zo, nu eerst een terrasje en… ‘n Aaierbale!

Terras met ...

Rast, Ravod en Aperol Spritz

De Film

Een iMovie en Kostverloren-productie 2017.

Floor Tiggelaar: Natuurtalent

Zo waardeert jurylid Groninger Veurleescup 2017 Rik Baptist (Wat Aans!) Floor Tiggelaar.

Ze is ‘9, nou, eigenlijk bijna 10!’ en ze wint de eerste prijs van de 22e Grunneger Veurleescup, georganiseerd door de stichting Kostverloren. Locatie: het prachtige, intieme Der Aa-Theater (v/h De Grunneger Sproak sinds 1919), hartje Stad.
De winnaressen van 2e en 3e prijs, Miriam Brouwer en Lydia Scholte, komen eveneens van cbs De Noordkaap op Mij (Uithuizermeeden). Juf Frouwke Jonker deelt van een afstand mee in de feestvreugde.
Drie prijswinnaressen? ‘Ze hebben geoefend’, wil zij wel kwijt. Voor Floor was meedoen vanzelfsprekend: ‘Mijn familie spreekt Gronings, ik ben n Groninger dochter.’
Ze mag, gezien het feit dat ze volgend jaar naar groep 7 gaat, kiezen of ze weer voorleest of, traditioneel, als winnares plaatsneemt aan de jurytafel. Ze weet het meteen al zeker, net zo zeker als toen ze het theater binnenkwam: ‘Op weg hierheen was ik wel trillerig, maar toen ik binnenkwam, dacht ik: ‘Ik kan het.’ En ze deed het. Dus jurylid in 2018 en later? ‘Nou, dat is eigenlijk wel heel grappig. Ik wil een eigen beroep creëren, het zijn er eigenlijk drie: bakken op een podium met een slang om mijn nek en dan grappen maken.’ 
Ze weet al wie ze uitnodigt de hoofdprijs te verzilveren: de rondvaart door rondvaartbedrijf Kool, met vier gasten. Waarover eerdere winnaars het volmondig eens zijn: heel mooi, heel bijzonder -niet in de laatste plaats om het geserveerde gebak.
Dan is de grootste spanning voorbij en serveert Charlie de IJscoman van IJssievoormijnmeissie ijsjes. Niet zomaar ijs, maar ijs dat gewoon lekker lekker is. Voor hem begin het ijsseizoen sinds een aantal jaren tegelijk met De Veurleescup. Volgend jaar weer. 

Dan maar in de bosjes

Ik heb in mijn auto-asbak (niet meer roken heeft zóóó veel voordelen) een paar munten van 50 eurocent. Voor wc’s langs de Nederlandse snelweg. In andere Europese landen staan op parkeerplaatsen gewoon gebouwtjes waar je gratis gebruik kunt maken van hufterproof-wc’s. Waar meestal papier voorradig is en die elke dag minstens eenmaal écht worden schoongemaakt. Maar dit terzijde.

Afgelopen week moest ik. Nodig.
(**) helpt, dacht ik toen ik de geel-rode lichtreclame zag. Het sanitaire concept was veranderd. Op de wc-deur las ik in de gauwigheid dat ik binnen, om de hoek, in de shop, een voucher moest kopen voor de wc-deur. Natuurlijk moesten mijn voorgangers bij de kassa hun pinpas zoeken, kinderen snoep laten uitkiezen en praten over de verkiezingen. Uiteindelijk vertelt de kassa-heer dat ik het apparaat bij de ingang moet hebben. Ik knik zo vriendelijk mogelijk en denk maar aan één ding: blaas verder samentrekken, snel naar buiten.
Na -tig vruchteloze pogingen; ik moe-oet!! (het belletje van de scanner geeft opgewekte tringelbelletjes) trippelt een dame naar de belendende herenscan, laat haar voucher er elegant langs zwaaien en opent in een beweging de deur. Ik voel me een loser. De keuze tussen de bosjes en in de shop mijn nood klagen valt alleen door de aanwezigheid van meedogenloos daglicht gunstig uit voor het laatste. Gelukkig zijn er ff geen andere klanten, gelukkig hoef ik niets uit te leggen. Met een dikke sleutelbos loopt hij mee en opent de wc-deur op analoge wijze; ik ben dus niet de eerste bij wie de scanner weigerde. Het kwam allemaal net goed, in de giga-ruime wc, tevens geschikt, begreep ik weer buiten van de stickers op de deur, voor rolstoelers en complete gezinnen.

Als andere benzinestations dit systeem gaan volgen kan het weleens erg druk worden in de bosjes.

Feestje met Flora en Luca

Vriendin was in ziekenhuis, operatie ging gelukkig goed en herstel dusdanig voorspoedig dat ze sneller dan verwacht naar huis mag.
Na een paar dagen gaan we op visite. Voor de vrolijke voorjaarsstemming een Taartboeketje zoals de mevrouw van Bloemenhuis Flora aan de Floresstraat (Op zo’n adres moet je toch wel een bloemenwinkel beginnen?) alhier ze maakt: een verzameling kort afgesneden bloemen, samengebonden tot, inderdaad, een soort taartje. Als je er een hebt gezien, herken je ze meteen. En ze zijn allemaal anders: ton sur ton, vrolijke voorjaarskleuren, passend paars-en-wit of rozerood voor een geliefde. Bloementaartje volgens familierecept.

Vriendin mag en kan gelukkig alles eten en is niet zinnig wat betreft eet- of snoepvoorkeuren. Dus naar Bonbonatelier Luca, ook hier in Stad. Bijpassend feestelijk gestrikt geschenkdoosje gevuld met zelf uitgekozen ambachtelijk vervaardigde lavendel-, thee-, sereh-, passievrucht, koffie-, Grand Marnier- en nogagevulde chocolade snoeperijtjes. En zo nog een paar smaken.

‘Mooie bloemen zijn mooi en iets van Luca erbij maakt dit feestje compleet’, beamen we als het bonbondoosje opengaat nadat het taartje een mooi plaatsje kreeg.

Skittieballenboom (Mm)

Iedere Grunneger weet direct wat er bedoeld wordt met Olle Grieze. Iedere Stadjer weet de Swaarde Deus te vinden, de Taartpunt, het Roemteschip, de Dronkemanstoren en de Apenrots. We hebben Blote Bet en Rooie Sien; deze dames zijn geen gebouwen maar heuse kunstwerken. Ze horen zeker bij de lijst van markeringen die gebruikt worden om iemand de weg te wijzen. De kracht van deze bienoamen, van bienoamen in t algemaain, is dat je, als je ziet wat er bedoeld wordt, de naamgeving ook meteen begrijpt. De Dronkemanstoren, officieel de ‘kathedrale kerk van de H.H. Martinus en Jozef’ op Radesingel, komt aan haar bijnaam omdat je, ongeacht uit welke richting je kijkt, bijna altijd wel drie wijzerplaten tegelijk kunt zien. Zoals iemand die zwaar beschonken is wel voorwerpen in veelvoud ziet.

Wat n interessante boudel allemaal –je zou er een cryptische rondstruuntocht in Stad van kunnen maken. Kom je in t Kolle Gat, weet je ook meteen waar deze naam vandaan komt. Net buiten Stad kwam er pas een nieuwe bij. Met een vriendin en haar dochter van drie jaar rij ik over broesweg richting Nijschaans. Het lutje wicht ziet het kunstwerk dat in de middenberm bie Slochter staat. Het stelt een methaanmolecuul, in gewone taal: een gasmolecuul, voor. En is geplaatst in 2009 omdat even verderop, bij boer Boon, vijftig jaar eerder gas werd gevonden -met alle gevolgen van dien. ‘Skittieballenboom’ noemt zij het spontaan. Ik begrijp haar meteen.

Jos Rietveld, Mengelmous (Dagblad van het Noorden), 18 juni 2013